Ekoloji ve Sanat: 

Alternatif Bir Okuma Listesi

1.Ekoeleştiri - Greg Garrard 

Kolektif Kitap

Ekoeleştiri, edebiyat çalışmaları ve çevre söylemiyle tarih, felsefe, psikoloji, sanat tarihi, siyaset bilimi gibi ilgili alanların etkileşim noktalarının izini sürüyor. Kirlilik, Pastoral, Yaban Hayat, Kıyamet, Mesken, Hayvanlar ve Dünya başlıkları altında ekoeleştirel kavramları inceleyerek bu kavramlar etrafında şekillenen kırsal, toprak, ozon deliği gibi farklı dönemlerde farklı toplumsal çıkarlara hizmet ettiği düşünülen mecazların nasıl üretildikleri ve nasıl dönüşüm geçirdiklerini araştırıyor.

İnsanlarla çevre arasındaki ilişkiyi kültürel üretimin tüm alanlarında, Wordsworth ve D. H. Lawrence'dan Thoreau'nun Walden'ına, Heidegger ve Derrida'dan Werner Herzog'un Ayı Adam'ına kadar, nasıl hayal ettiğimizi ve betimlediğimizi inceleyen Garrard, insan/doğa düalizminin toplumsal çıkarımlarından ekofeminizme, küresel ısınmadan, insanın doğaya uyguladığı şiddete işaret eden Kızılderililere kadar uzanan etkileyici bir çalışma sunuyor.

2.Agroekoloji - Metis Yayınları

Bir bilim, uygulama ve hareket olarak 1980'lerde dünya sahnesine çıkan agroekoloji günümüzde, endüstriyelleşmiş, tek tip ürüne dayanan, doğaya zarar veren, kâr rasyonalitesini temel alan şirket tipi üretim karşısında güçlü bir alternatif haline gelmektedir. Agroekoloji organik tarım, permakültür, onarıcı tarım, doğal tarım gibi değişik yaklaşımları bir araya toplar ama bunlardan daha fazlasıdır: Ayırt edici hedefleri arasında çiftçilerin girdi bağımlılığını ortadan kaldırmak, gıda üretimine bir ekonomi- politik meselesi olarak bakarak gelir dağılımının daha adil hale gelmesine çalışmak, zararlıların ve hastalıkların polikültür, doğal şeritler, doğal tarla sınırları vb. uygulamalarla kontrol altına alınması, çiftçiden çiftçiye bilgi aktarımını hayata geçirmek, tarımsal sorunların çözümü için geleneksel kadim bilgiyi günümüzün bilimsel tarım bilgisiyle bütünleştirmek, genel geçerli reçeteler yerine, yerele odaklanan bir bilgi birikimini ve paylaşımını teşvik etmektir. İyi haber: Dünya çapındaki gıda şirketlerinin bütün baskılarına rağmen günümüzde gıda üretiminin %70'i hâlâ küçük çiftçilikle yapılıyor. Bunun anlamı, sağlıklı gıdalar için hâlâ çok geç değil. Bu kitapta söz alan yazarlar agroekolojinin çeşitli veçhelerini -yaygınlaşmasının önündeki engeller ve imkânlar da dahil- ele alırken bu ümidi korumaya ve geliştirmeye çalışıyorlar: Başka bir tarım mümkün, başka bir dünya mümkün.

3. Sanat ve Ekoloji - Eda Sezgin

Günümüzde dinamik bir toplumsal-politik hareket olarak ekolojinin sanatçılar, küratörler, kurumlar ve eleştirmenler açısından bir cazibesi var; konunun acilliği ve vahameti, bu alandaki sanat üretimlerine de bir dokunulmazlık halesi kazandırıyor. Oysa söz konusu sergilerin ve diğer sanat pratiklerinin kimi zaman tam da kendisi, ya yaklaşımı ya da icrası gereği ekoloji karşıtı bir yerde konumlanabiliyor. Bu kitap, sanat ile ekoloji ilişkisinin gündeme getirdiği sorulara, ortaya çıkardığı çelişki ve açmazlara politik ekoloji ekseninden bakmayı amaçlıyor. Ancak politik ekoloji alanında, kimi zaman birbiriyle çelişen yaklaşımları da barındıran farklı perspektifleri göz ardı etmeden...

4. Ekolojik Dönüşüm İçin Kültür ve Sanat - İKSV

İKSV’nin kültür politikaları çalışmaları kapsamındaki dokuzuncu raporu, “Ekolojik Dönüşüm için Kültür ve Sanat” başlığıyla yayımlandı. Bahçeşehir Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hande Paker tarafından hazırlanan rapor, insanlığın en acil meselelerinden ekolojik krize dikkat çekerek kültür-sanat dünyasını konu üzerine birlikte düşünmeye ve çözüm sürecinin bir parçası olmaya davet ediyor.

Kültür-sanat alanının iletişim gücünü arkasına alarak kamuoyunda bir tartışma başlatmayı hedefleyen rapor, ekolojik krizi sosyal, politik, ekonomik ve kültürel yönleriyle tartışıp sürdürülebilirliğin nasıl tesis edilebileceğini mercek altına almayı amaçlıyor ve kültür-sanat aktörlerine ekolojik sorunları tüm boyutlarıyla değerlendirebilecekleri kapsamlı bir analiz sunuyor. Raporun aynı derecede önemli diğer bir amacı ise, kültür-sanat aktörlerinin ekolojik dönüşüm için eyleme geçmekte oynayabileceği etkin rolü vurgulamak.

https://www.iksv.org/tr/raporlar/ekolojik-donusum-icin-kultur-ve-sanat

5. Ekoloji Cep Rehberi - Ernest Callenbach

Ekoloji, dünyadaki yaşam biçimlerinin birbirleriyle olan olağanüstü karmaşıklıktaki ilişkilerini inceleyen bir bilimdir. Bu küçük kitap ise ekolojinin temel kavramları hakkında yoğunlaştırılmış bir giriş niteliğindedir. Bu kavramlar çevreci hareketin temelini oluşturmaktadır. Kişisel bir bakış açısıyla veya bir aktivist olarak ekolojik meselelere ilginiz olsa bile, bu kitap sayesinde pekiştireceğiniz temel kavramlarla daha güçlü bir ekoloji kültürü edinebilirsiniz.

6. Doğu Batı - Sayı 95

Verili gerçeklik sosyal-ekolojik yaşamın bütünü düşünüldüğünde kaba ve hattâ Profesör Kien’in yaptığı denli kendisinden kaçılacak kadar berbat durumda. Otoriterlik, cinsiyetçilik, türcülük, ırkçılık, ekonomik adaletsizlik ve ekolojik sorunlar birbirini besleyip büyüten sorunlar olarak kaygı düzeyimizi inanılmaz derecede büyüttü. Büyük bir distopyanın içerisindeyiz belki de. Ancak distopik anların yüksekliği aynı zamanda ütopyaya da en yaklaşılan anlardır. Yaşadığımız kaba gerçekliğin daha çok distopyaya mı yoksa daha çok ütopyaya mı evrileceği ise bizlere bağlı. Bunun için yukarıda saydığımız ve flora-faunanın mahvedilmesiyle birlikte iklim krizinin de temelini oluşturan hiyerarşik toplumsal örgütlenme modeli aşılmak zorundadır. Son yıllarda gelişen dünya iklim krizi eylemliği ve özgürlük talepli eylemliliklere baktığımızda bunların doğasının otonom olduğunu görüyoruz. Yeni gelen nesillerin de hiyerarşik davranış modellerine karşı net bir tutum alması bize umut vermelidir. Sorunların büyüklüğü ve karmaşıklığı çözümlerin de büyüklüğü ve kapsayıcı olmasını gerektiriyor. 

7. Üç Ekoloji - Felix Guattari

Felix Guattari Üç Ekoloji kitabında hem çevre sorunlarını, hem sosyal, ekonomik, siyasi ve estetik sorunlarının birlikte düşünülmesi için çanların çalmaya başladığını belirtir. Evet, çevre kirlenmektedir, fakat kirlenen sadece çevre değildir. Gruplar arası mikro-ilişkilerden (aile, komşuluk, yardımseverlik vb.) makro-ilişkilere (devletler arası siyaset, milliyetler arası etnik çarpışmalar vb.) kadar her şeyin yeniden düşünülmesi lazımdır.

Üretim için üretim yapmak, "kar" hadlerini zorlamak ve üretilen malların "insaniliğini bir yana bırakmak" moda haline girmektedir. Nietzsche'nin "İnsanın ölümü" teması, insanlığın yok olması demek değildir, tersine insanın bir makina-oluşa girmesi demektir.

Kitap üç bölümden oluşmaktadır. Guattari'nin üç ekoloji metni, Guattari'nin ilgi alanları ve Ali Akay ile Özgür Uçkan'ın Deleuze, Foucault ve Guattari üçgeninde yazdıkları şizoanaliz üzerine bir metin.

(Tanıtım bülteninden)