Biz Bu Filmi İzlemiştik?

19 Ekim 2025, Paris’te sıradan bir pazar sabahının sessizliği, unutulmayacak bir soyguna eşlik etti. Şehrin kalbinde, en güvenli yerinde, ziyaretçilerini ağırlayan Louvre Müzesi’nin ışıkları vitrinlerdeki parçaları nazikçe okşarken, inşaat işçileri ellerindeki sıradan ekipmanlarla tüm hikâyeyi değiştirdi. Dakikalar içerisinde Fransız kraliyet mücevherlerini işçi yelekleriyle vitrinden alarak, elektrikli scooterlarla uzaklaştılar. Bizlere kalan görseller: işçi yelekleri, zümrüt bir kolye, safir bir taç, altın broş...

Az önce okuduğunuz paragraf, pekâlâ bir filmin sinopsisi olabilirdi.

Ama gerçek.

Gerçekle senaryo arasındaki o saydam köprüyü görebilmek için müthiş bir fırsat!

Çünkü biz bu filmi daha önce defalarca izledik: ‘’Louvre Heist, Lupin, Ocean’s 11’’ ve daha nicelerinde sanat gerçeğe, gerçek sanata karıştı.

Bugün keşfetinizi açtığınızda ya da #foryou sayfanızda sürekli karşınıza çıkan güvenlik kamerası görüntülerindeki o planlı kusursuzluk, o zamansız adrenalin bu kez kurmaca değil, gerçeğin ta kendisi.

Louvre’daki soygun yalnızca bir suç değil de, bir görüntünün kendi kopyasına dönüşmesi olabilir mi?

Gözlerimiz gerçeğe değil, ‘Gösteri’ye’ mi tanık oldu?

İmgenin Suçu: Sinema Soygunu Nasıl Öğretti?

Weegee’nin kanıt fotoğraflarından, sanata giden yolda defalarca rol değiştiren kamera, tarih boyunca gerçekle kelimelerin eşlik edemeyeceği bir bağ kurdu. Bugün ise, özellikle Louvre Heist örneğinde, kamera tanık olmaktan öte suçun en zarif ortağına dönüştü. Geçmişte gizlenmeye çalışılan suç, sinemanın izlenebilir ögesi olduktan sonra, gerçekle senaryo arasındaki köprünün daha da sağlamlaştığını söylemek mümkün. Psikolog Albert Bandura’nın ‘’social learning theory’’si tam da burada devreye giriyor. Teori, insanların davranışları gözlem yoluyla öğrendiğini söyler. Sosyal öğrenmedeki temel süreçler — dikkat, tutma, yeniden üretme ve motivasyon — davranışların ne kadar etkili bir şekilde benimsendiğini belirler. Bu teoriden türeyen Copycat Effect ise özellikle şiddet ve suçun medyadaki temsilinin, bireylerde benzer eylemleri tetikleyebileceğini açıklar. Ama Louvre soygunundaki durum, salt bir taklitten fazlasıydı. Burada suç, yalnızca bir modelin yinelenmesi değil, sinematik bir biçimin yeniden sahnelenmesiydi.Griffith zamanla, Eisenstein düşünceyle oynarken, sinema gerçeği yeniden kurgulamanın yollarını keşfetti. Griffith’in paralel kurgu tekniğiyle zamanı çoğaltarak gerçeği yeniden düzenlemesi ve Eisenstein’ın montajı “düşüncenin inşası” olarak görmesi gibi, Louvre’daki soygun da gerçeği yeniden biçimlendirilmiş bir anlatıya dönüştürdü. Dünyanın ilgisini oayın kendisinden çok, nasıl çerçevelendiğinde topladı. Bir film sahnesinde olduğu gibi, ritim, zamanlama ve imge birlikteliği suçun estetiğini belirledi. Bu yüzden Louvre’daki plan bir eylemden çok, “gerçekliğin sinematografik bir kopyası” olarak okunmalı. Güvenlik kayıtlarında soyguncuların hareketleri, *Ocean’s 11*’in storyboard’larını andırıyor: dikkat dağıtan figürler, hızla değişen odak noktaları, mükemmel bir kaçış planı.

 Sinema, “mükemmel suç”un koreografisini çoktan öğretmiş olabilir mi?

Gerçeğin Soyulması

Louvre’da yaşanan ve hala konuştuğumuz olaya kamera sadece tanıklık etmedi, aynı zamanda anlamın yeniden üretildiği bir makineye dönüştü. Mesele mücevherlerin çalınmasından öte gerçeğin, daha önce çekişmiş bir sahneyi taklit ederken kendini yeniden yaratmasıydı. Bu sözlerin ardından Jean Baudrillard’dan bahsetmek zorundayız:

Fransız sosyolog Simülakrlar ve Simülasyon’da şöyle yazar:

“Gerçek artık temsil edilmez, yeniden üretilir’’

“İmge, gerçeğin bir yansıması değil, onun yerine geçen bir düzen haline gelir.”

Bu yaklaşım, aslında Louvre’daki soygun haberlerinin neden bir “dizi bölümü” gibi sunulduğunu açıklayabilir. Gerçeklik, artık haber bültenlerinde bile kurgu estetiği ile paketlenirken, her tekrar gerçeği biraz daha estetize ediyor. Haliyle suç bir olay olmaktan çıkarak, bir imgeye hatta bir gösteriye dönüşüyor.

Baudrillard’ın “hiper-gerçeklik” kavramı burada oldukça kıymetli bir bakış açısı daha sunuyor. Gerçekte yaşanan olay, tıpkı Netflix dizisi Lupin ya da Hollywood filmi Ocean’s 11 gibi seyirlik bir deneyime dönüştü. Haber metinleri film özetleri gibi yazıldı, görseller kurgusal bir estetikle seçildi, başlıklar ‘Paris’in kalbinde film gibi soygun’ tadında düzenlendi. Kısacası, suç yeniden sahnelendi ve Louvre sadece mücevherlerini değil, yaşanan olayın gerçekliğini de kaybetti. Belki de bu yüzden, yaşananı “soygun” değil “re-enactment” olarak okumak daha doğru olur. Baudrillard’ın dediği gibi:

“Simülakrın tehlikesi, hakikati yok etmesinde değil, onu sonsuz sayıda yeniden üretmesindedir.”

Ve Louvre’daki o sabah, biz sadece bir müzeyi değil, gerçeğin kendisini yeniden izliyorduk. Bunu biraz daha derinleştirip Simülakra daha yakından bakalım;

Lupin dizisi üzerinden kuramsal bir örnekle açıklamaya çalışırsak, Assane Diop karakteri, Maurice Leblanc’ın yarattığı hayali hırsız Arsène Lupin’in çağdaş bir kopyasıdır; yani zaten bir “taklidin taklidi.” Dizideki karakter, kurgusal bir kahramanı model alarak kendi kimliğini yeniden kurar — tıpkı Louvre’daki soyguncuların, o dizideki planları andıran bir mizanseni yeniden sahnelemeleri gibi. Bu zincir, Baudrillard’ın “reproduction of reproduction” kavramıyla birebir örtüşür yani artık temsiller, bir orijinalin varlığını gerektirmez; kopyalar birbirini üretir.

Haliyle artık her şey bir yeniden çekimdir, hem karakterler, hem olaylar hem de biz…

İzleyici, Tanık, Suç Ortağı

Gerçeği izlemekle kalmıyoruz, onun bir parçasıyız. 2025’in dünyasında ise gerçek, Louvre Heist gibi olaylara dair içeriklerin repost edildiği, yeniden düzenlendiği kolektif bir prodüksiyona dönüştü. Bir anlık olayı binlerce versiyonuyla izledik, paylaştık, yorumladık. Bu noktada suç, yalnızca işlenmedi, yeniden çekildi.Belki de bu yüzden, günümüz seyircisi sadece tanık değil, suçun estetik ortağıdır. Her retweet, her repost, her “film gibi soygun” manşeti, hikâyenin yeniden kurgulanmasına katkı sağladı. Bir anlamda, gösteriye alkış tutarken, o gösterinin yeniden üretilmesine de yardım ettik. Film bitti, ışıklar açıldı ama biz hala sahnedeyiz. “Biz bu filmi izlemiştik” derken belki de gerçeği değil, kendi tekrarımızı izliyorduk. Soyguncuların ellerinde çantalar, bizim elimizde telefonlar vardı; onlar mücevherleri, biz görüntüleri taşıdık. Ve sahne bittiğinde bile, hepimiz aynı gerçeğin kopyasını sakladık.

Belki de Louvre’da çalınan şey mücevherler değil, gerçeğin kendisiydi.

Çünkü artık hiçbir şey kaybolmuyor, yalnızca yeniden gösteriliyor.