Haftanın Dinleme Listesi - 11

Steely Dan - Favoriler

İzmir.Art'tan herkese selamlar,
Bu hafta sizlere tüm zamanların en iyi rock gruplarından birini tanıtmak ve bu grubun zengin diskografisinden seçtiğim bazı favori parçaları paylaşmak istiyorum. Listede, kendilerinden sonra gelen birçok müzisyene ilham kaynağı olan Steely Dan eserleri dışında, bu grubu oluşturan iki yetenekli müzisyenin solo albümlerinden parçalara da yer vereceğim.

Rock müziği diğer türlerle harmanlamak söz konusu olduğunda, ders niteliğinde parçalar üretmiş olan bu harika grubun hikâyesine bir göz atalım...

Donald Fagen (tuşlu çalgılar ve vokaller)  ve Walter Becker (gitar, bas, geri vokaller) New York'un önemli sanat okullarından biri olan Bard College'da, 1967 yılında öğrenci oldukları sırada tanışırlar. Bu dönemde, birlikte düşük bütçeli bir filmin müziğini yaparlar ve çeşitli gruplarda bol bol çalarak pişerler. Sonuç olarak, 1971'de "Steely Dan" adıyla kendi grup projelerini başlatırlar.

İkili, 1972'de Los Angeles'a taşınmaya karar verir ve burada ilk albümlerini kaydeder. "Can't Buy a Thrill" isimli bu albüm, grubun başarılı bir çıkış yapmasını sağlar ve kariyerleri boyunca onların imzası olarak kalacak olan tarzı sergileyen bir niteliktedir. Bahsi geçen imza; caz, reggae, soul ve blues gibi türlerden alınan elementleri, yaptıkları bestelere çok iyi şekilde yedirmeleri sonucunda ortaya koydukları sound'dur.

Kişisel fikrimce, grubun en büyük özelliği; rock dışında çeşitli türleri özümseyip o türlerden aldıkları yaratıcılık ile rock müziğin klişelerini tam olarak yeterli seviyede kırarak, eğip bükerek ortaya çok zengin ve sanatsal bir müzik koymalarıdır. Grubu eleştirel bir şekilde dinlediğinizde, bu özümseme ve harmanlama kısmını laf olsun diye değil, çok eğitimli ve bilinçli şekilde yaptıkları anlaşılıyor. Becker ve Fagen "alaylı" değildirler, çok iyi bir müzik eğitimi almışlardır. Ancak müzikte "aşırı iyi eğitimli" olmanın getirebileceği mekanik yaklaşımlardan uzak, ruh dolu işler üretirler.

İlk albümü düzenli aralıklarla takip eden 6 albümden sonra, grup 1981 yılında projeye ara verme kararı alır. Bu süreçte grubun iki üyesi de bireysel olarak ürettikleri işleri içeren solo albümler yaparlar. Bir ayrılık süreci değildir bu aslında. Becker ve Fagen birbirlerinin albümlerinde bazen prodüktör olarak, bazen bazı partisyonların çalınmasında kaydedilmesinde rol alarak paslaşmaya devam ederler. Solo albümler de oldukça başarılı olur, ancak Steely Dan'in hayran kitlesi bu projenin geri dönmesini beklemektedir.

Steely Dan ile ilgili ilginç bir durum var. Grup, 1971'deki kuruluşundan sadece üç yıl sonra konserlere çıkmayı bırakır ve sadece bir stüdyo projesi olarak devam eder. Sık sık üretirler; albümler çıkar, ancak konser ya da turne yoktur. Konserler ve turneler, bir grubun hafızalarda taze kalmak ve hayran kitlesi kazanmaya devam etmek için izleyebileceği en geçerli ve gerçekçi yollardan biri olarak bilinir. Ancak Steely Dan, uzun süre boyunca sadece bir stüdyo projesi olarak devam etmesine rağmen 40 milyonun üzerinde albüm satarak başarısını kanıtlamıştır. Bahsetmeye değer diğer başarıları arasında; Rock and Roll Hall of Fame'e kabul edilmek, VH1 tarafından "tüm zamanların en iyi yüz müzisyeni/grubu" arasında 80. sırada yer almak, Rolling Stone dergisi tarafından "tüm zamanların en iyi 20 ikilisi" listesinde 15. sırada yer almak gibi şeyler de bulunuyor.

80'li yılları solo albümlerle geçiren ikili, 1993'te tekrar birleşir ve bu sefer gerçek anlamda sahalara inerler.  Bol bol konsere ve turneye çıkarlar. Yirmi yıl aradan sonra çıkardıkları "Two Against Nature" (2000)  "Yılın En İyi Albümü" kategorisinde Grammy ödülü alır. Bu albümün ardından gelen "Everything Must Go" (2003) ise grubun aktif olarak beste yaptığı süreci noktalayan son albümdür. Bahsi geçen albümün sonrasında çeşitli seçki albümleri, arşivlerden çıkan eski demolar yayınlanmıştır.

Walter Becker'ın 2017'de kanser kaynaklı komplikasyonlar sonucu hayata veda etmesiyle, muhteşem ikili ayrılmış olur. Donald Fagen, yaşadığı sürece Steely Dan ruhunu devam ettireceğine dair bir açıklama yapar ve gerçekten de yanına aldığı konuk müzisyenlerle turnelere çıkarak grubun parçalarını icra etmeye devam eder.

En temel haliyle özünde "rock" olarak tanımlayabileceğimiz Steely Dan, aslında "art rock" olarak tabir edilen akıma yakın duruyor. İlk dinleyişte kendini sevdiren, hemen sizi ele geçiren parçalardan daha ziyade, dinledikçe daha iyi anlaşılan, zaman içinde lezzet kazanan, biraz düşünme/analiz yeteneği, müzik kültürü ve hatta bazen şarkı sözlerindeki alt metinleri anlamak için zekâ gerektiren müzikler üretmiş bu grup. Ben buna "müzisyenler için üretilen müzik" diyorum çünkü genel dinleyiciden öte, müzik bilen ya da müzik icra eden kişilerin bu tip gruplardan daha çok keyif aldığını gözlemliyorum. Parçaların içine zekâ parıltısıyla inşa edilmiş melodiler ve yaratıcı fikirler, dinleyen bir müzisyene "Keşke bu numara benim aklıma gelseydi!" dedirtecek kalitede.

Şimdi, öve öve bitiremediğim bu grubun parçalarıyla sizleri baş başa bırakıyorum. Umarım dinlemekten benim kadar keyif alırsınız. Bir sonraki listemizde buluşmak üzere...

-Bora Yücel (İzmir.Art)