İzmir’de Atatürk’ten izler
“Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisi, 29 Ekim’de Folkart Gallery’de açıldı. Nâzım Hikmet’in Kuvâyi Milliye Destanı’ndaki unutulmayan bir dizeden ilham alınan ve hazırlanışı yedi yıl süren serginin proje direktörlüğünü, Folkart Gallery Genel Koordinatörü Fahri Özdemir yapıyor. Sergide, Atatürk’ün Türkiye’de ilk kez kamuoyu ile paylaşılan fotoğrafları, kullandığı kişisel eşyaları, gerçek tarihi belgeler ve birçok obje de bulunuyor. 31 Mart 2024 tarihine kadar ziyarete açık olacak olan “Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisine dair bilgileri, projenin direktörlüğünü yapan Fahri Özdemir, İzmir.Art okurları için paylaştı.
“Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisi, 29 Ekim’de Folkart Gallery’de açıldı. Nâzım Hikmet’in Kuvâyi Milliye Destanı’ndaki unutulmayan bir dizeden ilham alınan ve hazırlanışı yedi yıl süren serginin proje direktörlüğünü, Folkart Gallery Genel Koordinatörü Fahri Özdemir yapıyor. Sergide, Atatürk’ün Türkiye’de ilk kez kamuoyu ile paylaşılan fotoğrafları, kullandığı kişisel eşyaları, gerçek tarihi belgeler ve birçok obje de bulunuyor. 31 Mart 2024 tarihine kadar ziyarete açık olacak olan “Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisine dair bilgileri, projenin direktörlüğünü yapan Fahri Özdemir, İzmir.Art okurları için paylaştı.
Folkart Gallery Genel Koordinatörü Fahri Özdemir
İzmir.Art: “Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisi, çeşitli koleksiyonlardan toplanan özel eşyalardan ve gerçek tarihi belgelerden oluşuyor. Hazırlık sürecinden biraz bahsedebilir misiniz?
Fahri Özdemir: “Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisinin hazırlıkları yedi yıl önce başladı. Folkart Gallery olarak Türkiye’nin en büyük Atatürk koleksiyonuna sahibiz ama kendi koleksiyonumuzun dışında da destekler aldık. Çok değerli Atatürk koleksiyonerleri var onlardan da Atatürk’ün bazı kişisel eşyalarını, mektup ve belgelerini aldık. Sergide 150 adet yayınlanmamış fotoğraf ve 200’ü aşkın o döneme ait obje mevcut. Bu fotoğraflardan bazıları uluslararası üne sahip fotoğrafçıların çektiği Atatürk fotoğrafları, bunların çoğu ilk defa gün yüzüne çıktı. Aynı zamanda Atatürk’ün kravatı, bastonu, tütün tabakaları, kol düğmeleri, yazdığı kitaplar, savaş bölgeleri için hazırladığı harita ve krokiler, kartvizitler, resmi telgraf ve yazışmaları yer alıyor.
‘İzmir’den ayrılmak zor geliyor insana’
İzmir.Art: Serginin İzmir’de açılması nedeniyle özel koleksiyonlardan bu kente özel olarak seçilmiş pek çok eser de yer alıyor. İzmir’de geçen olayları anlatan bu eserleri biraz anlatır mısınız?
Fahri Özdemir: Sergi, girişte Atatürk’ün İzmir’den ne kadar etkilendiğini ifade ettiği bir sözüyle karşılıyor ziyaretçilerimizi: “İzmir’e girmek çok zor şatlarda gerçekleşti. İzmir halkının orduyu karşılaması muhteşemdi. Unutulmamalı, İzmir’e girmek kolay da İzmir’den ayrılmak zor geliyor insana. Çabuk alışıyor insan, çabuk seviyor. İzmir işte…” Ben Atatürk’ün bu sözüyle ilk defa karşılaştım. Sergiyi hazırlarken İzmir’le ilgili objelere daha çok yer vermek istedim. İzmir’de çekilmiş fotoğraflar, İktisat Kongresi’nin beyannamesi, Cumhuriyet kutlamalarının belgelenmiş detayları, İzmir’in işgali sırasında Yunan askerlerinin Hükümet Konağı’nı işgal ettikten sonra para ve pul kasasının boşaltıldığına dair hazırlanan tutanak gibi çok dikkat çekici belgeler yer alıyor. Atatürk’ün ne kadar ileri görüşlü olduğunu gösteren bir belge daha var: İzmir’in savunma krokisi... Çanakkale Savaşı sırasında Atatürk, düşmanların sonraki bir zamanda İzmir’den yurda saldıracağını öngörerek İzmir’in savunma krokisini hazırlattırıyor. Gerçekten de İzmir işgali sırasında bu krokideki yerlere çıkarma yapıyor.
İzmir Suikastı’nın, Ankara İstiklâl Mahkemesi’nce yayınlanan 1926 tarihli zabıt tutanağı da sergide yer alıyor. İzmir’e dair başka bir obje de Cumhuriyet’in yıldönümünde İzmir’de gündüz ve gece yapılacak kutlama programının yer aldığı belge. İzmir, tüm bunlardan dolayı “kurtuluşun bir simgesi” haline geliyor. Özgürlüğün bir simgesidir aslında İzmir. Atatürk’ün bu kente bağlılığı belki de bundan dolayıdır. Ama yazık ki Atatürk’e suikast de bu kent üzerinden planlanmıştır. Bu suikastın İstiklal Mahkemeleri’ndeki tutanakları da sergide yer alıyor. Bu tutanakların Türkçe'ye çevrilmesini çok isterim.
‘Dönemin gazeteleri bir ülkenin nasıl kurulduğunu anlatıyor’
İzmir.Art: Döneme ait ve gündemdeki olayları aktaran gazeteler de bir süreç aktarımı görevi üstlenerek sergideki yerini almış…
Fahri Özdemir: Evet, hem İzmir’de hem de farklı kentlerde yayınlanan gazeteleri de sergi için taradık. Kurduğumuz anlatılardaki olayları, seçtiğimiz gazetelerin nasıl gösterdiklerini almak istedik. Dönemin gazeteleri, bir ülkenin nasıl kurulduğunu anlatıyor. Hukuk Fakültesi’nin kuruluşunu, Harf İnkılabı vb. pek çok haberle Cumhuriyet’in nasıl inşa edildiğini gösteriyor.
‘Sergi Cumhuriyet’i kuranlara saygı duruşu niteliğinde’
İzmir.Art: Cumhuriyet, bağımsızlık, laiklik, özgürlük, gibi kavramları son yıllarda sıkı sıkıya savunuyoruz. “Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisi, bu mücadelemize nasıl bir katkı sunuyor?
Fahri Özdemir: Biz bu sergiyi hazırlarken, bir değerin bilinmesi için hazırladık. Topluma Cumhuriyet’in ne kadar önemli bir kavram olduğunu anlatmak istedik. Atatürk’ü veya Cumhuriyet'i sevmek, Onun istediklerini yerine getirmektir. Bu sergi neleri kaybettiğimizi göstermek açısından çok önemli. Toplumun cumhuriyetle neler kazandığının farkında olduğunu düşünmüyorum. Bütün değerlerin hoyratça harcandığını düşünüyorum.
Sergideki pek çok eserde, Atatürk’ün ve silah arkadaşlarının adanmışlıkla, yokluklara rağmen bir ülkeyi nasıl kurduğunu görüyoruz. Bu sergi hâlâ karanlıkları isteyenlere karşı da bir tokattır. Bu ülkenin aydınlığını göstermesi açısından çok önemli bir sergi. Bizim de bu yoğun çabamız aslında bir kadirşinaslık olarak Atatürk’ün ve silah arkadaşlarının fedakârlıklarına bir saygı duruşudur.
*“Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk” sergisi, 31 Mart 2024 tarihine kadar Folkart Gallery'de ziyarete açık olacak. Sergi, 23 Nisan’da Ankara’da, 29 Ekim’de de İstanbul’da açılacak.