On Maddede Diyalog Nasıl Yazılmaz

 Kurmaca metinleri yazarken en zorlanılan ve günümüz yazarlarının pek tercih etmediği diyaloglar iyi yazıldığında hikayeyi çok daha yukarılara taşıyor. Aynı öykü gibi diyalogların da "nasıl yazılmalıdır" formülünden ziyade "nasıl yazılmamalıdır" sorusunun cevabı önemli. İşte size diyalog yazımında yol gösterecek on maddelik kılavuz.

1.Mükemmel cümleler kurmayın. 

Diyalog hazırlıklı konuşma değildir, doğaçlamadır. Kusursuz bir diyalog kusurlu kelime öbeklerinden oluşur. Diyaloğun tamamının konuyla ilgili olması gerekmez. Bir noktadan bağlanıyorsa yeterlidir. Gerisini farklı bir pencere anlatmakta kullanın. Diyaloglar, sınır koymak için değil sınırları gevşetmek için vardır. Okuru anlatıcının dünyasından çıkarıp karakterlerin dünyasına seyahat ettirir.

2. İşlevsiz diyalog kurmayın. 

Konuşmaların gereksiz kısımlarını atlayın. Selamlaşma, hal hatır sorma vb diyaloğa dahil edilmemeli. İlla kullanacaksak bir bağlama oturtup avantaja çevirmeliyiz. Klişelerden kaçının. Dedi, söyledi gibi kelimeleri kullanmamaya çalışın. Kimin konuştuğunu okur anlayabilir. 

3. Anlatıcının önüne geçmeyin.

Diyaloglar kurmacanın bir parçasıdır ama iskeleti değildir. Olayları konuşma üzerinden aktarmak hem zordur hem de yapaydır. Tamamı diyalogdan oluşan öykü yazabiliriz tabii ki ama genelde diyaloglar kısa tutulmalı, hikayeyi anlatıcı tamamlamalıdır. Anlatmak istedikleriniz için diyaloğun mu yoksa aksiyonun mu daha çok işe yarayacağına karar verin.

4. Karakterlerinizi tek dilde konuşturmayın. 

Kişilikleri, cinsiyetleri, statüleri, kültürleri, yaşam biçimleri vb bir yığın fark varken aynı kalıpta cümle kurmamalılar. Her karakter için yeni bir dil yaratın. Dil farkı karakter farkıdır. Kahramanlarınızın olaylara verdikleri tepkiler de farklı olmalıdır. Çatışma yaşatarak okurun seçim yapmasını sağlayın. İyiyi veya kötüyü siz belirlemeyin. Mesafeyi koruyun.

5. Cümleleri tamamlamaya çalışmayın. 

Gerçek hayatta karşımızdakinin sözünü keseriz; leb demeden leblebiyi anlar, soru sormak istiyorsak konuşmasını bitirmesini beklemeyiz. Laf yarışına girmemelidirler. Bir taraf aktifken diğer tarafı pasif bırakın, az konuşturun. İyi bir diyalog dinlemekten geçer.

6. Diyaloğu salt bilgi verme aracı olarak kullanmayın. 

Okura iletmek istediklerimizi diyalog yoluyla aktarırken amacımızın anlaşılmaması için iyi bahaneler bulunmalıdır. Ayrıca karakterler birbirlerinin bildikleri şeyleri söylememelidir. Böyle bir konuşma diyaloğu yapaylaştırır.

7. Okurun bileceği dilde konuşmak zorunda hissetmeyin. 

Karakterler kendi aralarında teknik jargon kullanabilir, kullanmalıdır. Hiç kimse her konuda bilgi sahibi değildir. Okura düşünme ve araştırma malzemeleri verin. Beklemediği sürprizler yapın.

8. Yeni konu açmak için konunun bitmesini beklemeyin. 

Gerçek hayatta kişiler karşı tarafı dinlemezler bile. Bu da sürekli konunun değişmesine yol açar. Herkesin derdi farklıdır. Herkesin bakış açısı da farklıdır. Aynı nesneyi herkes aynı görmez. Her karakteri kendi gündemiyle konuşturun. 

9. Karakterleri sırayla konuşturarak adaleti sağlamaya çalışmayın. 

Bu, diyaloğu monoton yani sıkıcı hale getirir. Merak duygusunun sönmesine izin vermeyin. Her görevi diyaloğa yüklemeyin, okuru da aktif hale getirin, zorlayın.

10. Olayları doğrudan aktarmayın. 

Diyalog aynı hikaye gibi yavaş yavaş açılmalı, konu ilerledikçe belirsizlikler giderilmelidir. Ritmi arada değişmeli, konuşmanın harareti yükselip alçalmalıdır. Diyaloğun başladığı ve bittiği yer önemlidir. En çok oralara çalışın. Tamamladıktan sonra seslendirerek aksayan yönleri fark edin.