Ekosinema: Alternatif Bir Film Listesi

Çevresel  sorunların bütün yakıcılığı ile kendini gösterdiği, yaşamı etkilediği bir dönemde; küresel ısınma, iklim değişikliği, doğanın tahribatı gibi konuların sadece politik düzlemde ele alınamayacak kadar çok boyutlu olması, sanatın da bu alana duyarsız kalmamasına neden olmuştur.

Neoliberal kapitalizmin ekonomik, sosyal, kültürel alanda yarattığı tahribat, tüketim hırsı; insan bilincinde doğaya dönük olarak da onarılması zor ancak imkansız olmayan hasarlar oluşturmuştur.

Bu noktada sanatın önemi, karşı koyma ve farkındalık yaratma gücü ne kadardır?

Doğa – Sanat  - İnsan ilişkisinde hangi bakış açıları bizlere yeni ufuklar kazandırır?

İşte bu minvalde “ekoeleştiri” kavramı önemli bir uğraktır. Özellikle 1970’ler sonrasında insanmerkezci (antroposentrik) bakış açısı eleştirilerek çevre bilincini geliştirmeye yönelik yaklaşımlar ön plana çıkmaya başlamıştır. Ekoeleştiri kavramı ilk kez 1978 yılında Amerikalı edebiyat eleştirmeni ve akademisyen William Rueckert’in yazdığı “Edebiyat ve Ekoloji: Ekoeleştiri’de Bir Deneme” başlıklı makalede kullanılmıştır. Ekoeleştiri, kapitalizmin yarattığı tüketime dayalı sömürüyle bir çok açıdan hesaplaşmaya çalışır. “Derin Ekoloji”, “Ekofeminizm” gibi yaklaşımlarla çeşitlenen ekoeleştiri, ilk önce edebiyat alanındaki eserlerle sanat alanında sahneye çıkmıştır. Özellikle 1990’lı yıllarda çevre ve edebiyat ilişkisi bir disiplin olarak aynı çerçevede ele alınmaya başlanmıştır.

Bütün bu kuramsal ve pratik alandaki tartışmalar ekosinemanın köşe taşlarıdır. 1998 yılında Jhan Hochman “Green Cultural Studies” başlıklı kitabıyla, ekoloji ve sinemanın birlikteliğine dair bir tartışmayı okurlara sunmuştur.

Ekosinema özelinde soracak olursak:

Medya, doğayı hangi veçheleriyle temsil eder?

Sinema, ekolojik bir duruş sergileyebilir mi? Bu duruşun çevre mücadelesine kazandırdıkları nelerdir?

Bu gibi sorular temelinde, özellikle Hollywood’daki ana akım – konvansiyonel sinema filmlerine karşı ekolojik, avangard ve alternatif film pratikleri ön plana çıkartılmıştır.

Bütün bu çalışmalar içinde “Solar Cinema” önemli bir pratiktir. Bu yaklaşımın hedefi, görülmemiş filmleri alışılmadık mekanlarda sergilemeyi amaçlamaktır. Bu gezici sinema örneğini Maureeen Prins, 2006 yılında Hollanda’da başlatmıştır.

Ayrıntılı bilgi için:

www.solarcinema.org

Türkiye’de ise 2008 yılından bu yana; “insanların birbirleri ve gezegenin döngüleri ile uyumlu yaşayabileceğini düşünenlerin bir araya geldiği bir buluşma” olan “Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali” örnek olarak verilebilir.

Ayrıntılı bilgi için:

www.surdurulebiliryasamfilmfestivali.org

Ekosinema, ekoeleştiri temelli çevre üzerine yapılan tartışmaların sinemaya yansımasında bir mücadele aracıdır. Sanatın, ekolojik kriz karşısında geniş kitlelere etki etmesinde etik, estetik bir direniştir. Ekosinema örneklerinin ülkemizde de çoğalması, bu alanın kavramsal ve pratik düzlemlerde tartışılması ufkumuzu daha da genişletecek ve gelecek kuşakların da ekolojik krize karşı daha tedbirli olmalarına vesile olacaktır.

Şimdilik sizin için önerebileceğimiz Ekosinema film listesi:

• Toprağın Tuzu – Yönetmen: Wim Wenders, Juliano Riberio - 2014
• Yağmuru Bile – Yönetmen: Icıar Bollain – 2010
• Wall – E – Yönetmen: Andrew Stanton – 2008
• The Cove – Yönetmen: Louie Psihoyos – 2010
• Sudaki Suretler – Yönetmen: Erkal Tülek – 2011
• Akıntıya Karşı – Yönetmen: Javier Fuentes – Leon – 2009
• Unutulan Topraklar – Yönetmen: Michale Boganim – 2011
• The East – Yönetmen: Zal Batmanglij – 2013
• Cesur Mavi Dünya: Küresel Su Krizini Çözmek – Yönetmen: Tim Neeves – 2019
• İklim Meselesi – Yönetmen: Altuğ Gültan - 2017